روغن، کلمه‌ای رایج بین تعمیرکاران و رانندگان خودرو است. به این دلیل، که شاید مهم‌ترین عنصر و مایع در خودرو یا سیستم‌های مکانیکی است. بارها در مقالات، سایت‌های اینترنتی، برنامه‌های آموزشی مربوط به حوزه خودرو از اهمیت روغن و تأثیر آن در عملکرد مطلوب ماشین دیده یا شنیده‌اید.
هدف ما در این مقاله، قرار دادن اطلاعات به صورت تخصصی درباره چگونگی تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه در خودرو است.
گیربکس چیست؟
اگر شما حداقل یک بار رانندگی کنید، با گذاشتن پا روی پدال گاز باعث به حرکت درآمدن خودرو می‌شوید؛ اما، این عمل به همین سادگی اتفاق نمی‌افتد و شامل سیستم‌های منظمی بین اجزای موتور است. موتور در خودرو تا یک مقدار مشخصی توانایی تولید نیرو دارد، از این رو برای ایجاد سرعت دلخواه خود هنگام رانندگی، گیربکس بین موتور و دیفرانسیل قرار می‌گیرد.
به عنوان مثال، هنگامی که قصد عبور از مسیر پر ترافیک را داریم، باید سرعت خودرو را کاهش دهیم و این عمل توسط گیربکس زمانی که روی دنده یک قرار دارد، انجام می‌شود. بنابراین، هنگامی که دنده روی یک است، حالتی در چرخ دنده‌های داخل گیربکس شکل می‌گیرد، که هرچند نیرو به حداکثر مقدار خود برسد؛ اما، سرعت از میزان مشخصی فراتر نمی‌رود.
در خودروهای اتوماتیک، تشخیص دنده به صورت خودکار انجام می‌شود، که در ادامه به شرح آن و تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه خواهیم پرداخت.
وظایف مهم گیربکس
گیربکس در خودرو به عنوان یک کنترل کننده سرعت و قدرت عمل می‌کند، از این جهت دارای چند وظیفه مهم به شرح زیر است:
جلوگیری از سرعت ناخودآگاه
هنگامی که قصد دارید خودروی خود را در مناطقی که دارای شیب هستند، کنترل کنید، این ویژگی در گیربکس فراهم شده است.
حرکت به جلو و عقب
دنده عقب در خودرو بارها در رانندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، حتی فرض بر نبود این ویژگی نیز غیر ممکن است.
موتور روشن ولی بی حرکت
این ویژگی کاربردهای زیادی دارد، به عنوان مثال ممکن است، برای تعمیر خودرو نیاز به روشن ماندن موتور باشد، که با دنده خلاص این امر صورت می‌گیرد. تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه نیز یک مثال دیگر از کاربرد این ویژگی است.
اجزا گیربکس
احتمالا چرخ دنده یکی از پر مصرف‌ترین قطعه داخل گیربکس است؛ به این دلیل که نیروی وارده از موتور به گیربکس برای تغییر سرعت و قدرت نیاز به حالات و اندازه‌های مختلفی از چرخ دنده دارد. در ادامه، قطعات داخل گیربکس را به طور کامل شرح می‌دهیم:
پوسته گیربکس
این قطعه به عنوان محافظ، روی قطعات داخل گیربکس را می‌پوشاند. همچنین، جلوگیری از روغن‌ریزی به خارج از گیربکس، دیگر وظیفه این قطعه است. از این رو، هرگونه شکستگی، ترک خردگی و ضربه به این قسمت، باعث آسیب به کل اجزا داخل گیربکس می‌شود.
شافت یا محور ورودی
این قطعه به عنوان محور که میله‌ای استوانه شکل است، به وسیله کلاچ با موتور خودرو ارتباط دارد. این قطعه به طور کامل و بدون واسطه از طریق پوسته به داخل گیربکس و چرخ دنده‌های آن متصل است.
شافت میانی یا واسط
این قطعه که با یک چرخ دنده به شافت ورودی متصل است، همان نیرویی که از موتور به واسطه محور ورودی دریافت کرده، بدون تغییر به شافت خروجی منتقل می‌کند. این بخش نقش مهمی در انتقال گشتاور از شافت یا محور ورودی به سایر محورهای متحرک داخل گیربکس را بر عهده دارد. این شافت دارای چرخ دنده‌های متفاوت در ابعاد مختلف است.
شافت یا محور خروجی
این قطعه نیز به صورت مستقیم به وسیله چرخ دنده‌های مختلفی که روی آن تعبیه شده است، به شافت میانی یا واسط متصل می‌شود. بنابراین، نیروی وارد از طریق موتور بعد از شافت ورودی و شافت میانی به این محور منتقل می‌شود. از شافت خروجی نیز نیروی وارده از موتور به دیفرانسیل متصل به چرخ‌ها انتقال پیدا می‌کند.
از این جهت، تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه در سلامت و عملکرد این شافت‌ها یا محورها نقش بسیاری مهمی دارد.
بیرینگ (bearing) یا یاتاقان
قطعه‌ای که اجازه می‌دهد، دو یا چند قطعه دیگر به صورت خطی یا دورانی کنار یکدیگر حرکت کنند. یاتاقان‌ها از مهم‌ترین قطعات، در موتور و گیربکس خودرو است.
دسته دنده
این وسیله، از گیربکس خارج است و به شکل H در داخل کابین ماشین، در خودروهای با دنده دستی نمایان است. راننده با تغییر حالات این قطعه، دنده خودرو را عوض می‌کند و سرعت ماشین نیز کم یا زیاد می‌شود.
میل ماهک
این قطعه بین دسته دنده و ماهک قرار دارد و حرکت آن به اقسام زیر است:
- دستی
- الکتریکی
- هیدرولیکی
- خلائی
حالت دستی و الکتریکی بیشترین نوع میل ماهک در خودروهای موجود در بازار است.
ماهک
این قطعه شبیه حرف C یا کمان است، که نیروی وارد شده بر اثر تغییر دنده به میل ماهک، سبب حرکت آن می‌شود. بدین سبب، این عمل ماهک، باعث حرکت کشویی دنده و به‌کارگیری چرخ دنده مورد نظر می‌شود. نتیجه این مکانیزم تغییر سرعت است.
کشویی دنده
این قطعه دارای شیار داخلی و خارجی است. ماهک با شیار خارجی و چرخ دنده نیز با شیار داخلی تماس دارد. هنگامی که دنده را تغییر می‌دهیم، ماهک روی شیار بیرونی کشویی دنده و سپس کشویی روی چرخ دنده سوار می‌شود. بنابراین، کشویی و چرخ دنده در سرعت، یکسان می‌شوند.
این قطعات با طراحی‌های بسیار دقیق کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، از این جهت، تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه در خودروهای دارای این نوع فناوری، عمر این قطعات را افزایش می‌دهد.
کاسه نمد
روغن‌ریزی، یکی از بیشترین مشکلات به وجود آمده برای رانندگان است، که آسیب به این قطعه موجب آن می‌شود. همچنین کاسه نمد از ایجاد ذرات ریز و آسیب به یاتاقان‌ها جلوگیری می‌کند.
تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه
تعویض روغن گیربکس اتوماتیک هم به صورت دستی و هم با دستگاه امکان پذیر است؛ اما، در ادامه قصد داریم درباره تعویض روغن با دستگاه برای شما توضیحاتی را ارائه دهیم.
چرا تعویض روغن گیربکس با دستگاه بهتر است؟
- مصرف سوخت را کاهش و سبب افزایش عملکرد مطلوب موتور خودرو می‌شود.
- از ایجاد آسیب به گیربکس و هزینه‌های هنگفت جلوگیری می‌کند.
- باعث محافظت بهتر از قطعات داخل گیربکس می‌شود.
- از بین بردن تمامی ذرات و گردو غبارهایی، که باعث آسیب به گیربکس می‌شود.
- سبب نرم شدن دنده و بالا رفتن شتاب خودرو می‌شود.
نحوه تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه
دستگاه‌های متنوعی برای تعویض روغن گیربکس در بازار وجود دارد که از معروف‌ترین آنها می‌توان به دستگاه لانچ (LAUNCH) یا ای تی اف (ATF) اشاره کرد. در ادامه به آموزش کار با دستگاه لانچ می‌پردازیم.
- ابتدا شلنگ‌های رفت و برگشت گیربکس اتوماتیک را به شلنگ‌های دستگاه متصل می‌کنیم.
- برای اطمینان از اتصال صحیح، خودرو را در حالت سوئیچ باز قرار می‌دهیم اگر آمپر بالا نیامد، اتصالات درست است.
- در منو‌ی دستگاه نوع خودروی مورد نظر را پیدا کنید.
- دو تصویر مخزن روغن روی دستگاه قرار دارد، زیر یکی از آنها کلمه (USED) به معنای استفاده شده یا روغنی که در حال حاضر در گیربکس است، اشاره دارد و در زیر تصویر دیگر کلمه (NEW) به معنای روغن جدید درج شده است.
- با استفاده از منو‌ی دستگاه تعویض روغن را در دو حالت اتوماتیک و تمام اتوماتیک می‌توان انجام داد، که در حالت تمام اتوماتیک، کل روغن موجود در گیربکس، بلوک هیدرولیکی و توربین تخلیه می‌شود.
مشاهده ویدئوی تعویض روغن گیربکس اپتیما
سخن آخر
حفظ و نگهداری تمام بخش‌های خودرو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انجام سرویس‌های دوره‌ای باعث بهبود عملکرد خودرو و افزایش عمر آن می‌شود. مراجعه به مراکز مطمئن و افراد با تجربه نیز در سلامت خودرو بسیار مؤثر است. گیربکس از مهم‌ترین بخش‌های حساس خودرو است، که تعویض روغن گیربکس اتوماتیک با دستگاه باید توسط افراد مجرب صورت گیرد.
بدون دیدگاه